به نــــــــــام خـــــــــــــدای مهـــــــربون 

امام حسن عسکری علیه السلام:تمام بدیها درحجره ایست،مقفل وکلیدگشودن آن دروغ ست.

تعـــــــــــــــــــریف  دروغ 

 :دروغ وارونه جــلوه دادن حقیـــقیت، بیان نــــــــاراستی و کتـــــمان حقایـــق است.

 :دروغ ازگنــــاهان کبیره ایست که موجب فسق ونشانه ی نفاق وازبدترین رباهااست.

مــــــــراتـــــــــــــب دروغ

1-دروغ بر خدا و پیغمبر و امام:

بدترین مراتب دروغ،دروغ به خداوپیغمبروامام است که طبق فرموده ی 

امام صادق علیه السلام:"دروغ بر خدا و رسول از گناهان کبیره است"

-ازجمله موارددروغ بر خداآنست که شخصی دروغ بگویدوبرای اثبات 

آن بگویدخداشاهد است و..

-دروغ برپیغمبروامام نیز آن است که حدیث وسخن وروایتی ازخوداختراع کند وبه آنها نسبت دهد.

فرقی درحرمت دروغ نیست بین اینکه دروغ رابه زبان بگویدیا به قلم بنویسد یا 

بااشاره بفهماند وهمچنین فرقی نـیست بین اینکه دروغ را در کتابی دیده باشد یا 

اختراع خودش باشد.وهمچنین بایدحدیث یاروایات ازانبیاوائمه ومعصومین راکاملا 

مطابق آنچه ثبت شده است نقل کندو آن راکم وزیاد نکند.و اما نقل به مضمون در

صورتی جایزاست که نقل کننده دارای قوه ی فهم قواعد عربی بوده و مزایای کلام را بفهمد.

2-سوگندو شهادت و کتمان

ازدومین مراتب دروغ که شبهه ای درکبیره بودنش نیست قسم دروغ وشهادت دروغ 

وکتمان شهادت است.

3-دروغ مفسده دار:

 دروغی است که درآن مفسده وزیان باشد وهرچه زیان آن بیشتربزرگی گناهش شدید تراست.

4-دروغ از روی مزاح و شوخی:

ازاقسام دروغ،دروغ هایی است که ازروی هزل و مزاح وشوخی برای تفریح وخنده گفته می شود 

حکم:جمعی ازفقها صریحافتوی به حرمت آن داده اند وبعضی ازفقها تفصیل داده اندوفرق 

گذارده اند بین جایی که قریــــنه ای بر نبودن قصد جدی در کلام است وجایی که قرینه ای 

نیست،بابودن نشانه برمزاح وشوخی جایزوگرنه حرام خواهد بودواحتیاط برآن است که از 

این قسم شوخی ها پرهیز شود.

حضرت سجاد علیـه السلام:از هرگونــه دروغ بپرهیــزید کوچک یا بــــــــزرگ هزل یا جد.

مواردی که دروغ جایـزمیشود:

1-هرگاه ضرر مالی یا جانی یا عرضی متوجه خودش یا دیگری از مسلمین  به ناحق بشود.

2-هرگاه بین دو نفر مسلمان نزاع باشد و راه اصلاح بین ایشان فقط منحصر به دروغ باشد.

3-دروغ در جنگ با کفـــــار که بسبب دروغ گفتن غلبـــــــــــه بر دشمــــــن حاصل میشود. 

4-دروغ در مقــام وعـــــــده ی به اهـــــــــل(حماسه نوشت:همون دروغ های رایج آقایون).

مهــــــــــم:چون سنداین قسم روایات ضعیف است حکم به جوازآن مشکل است مگراینکه اضطرارباشد.

چنـــــد نکتــــــــــــــــه ی کلی:

 =>مثلهایی که برای فهماندن مطالب عقلیه وحکایت هایی که اززبان حیوانات و... ساخته میشود

برای اینکه قدرت وحکمت الهـــــــــــی فهمانده شودشـــــکی درصحـــــــــــت وجــوازآن نیست.

 =>مبـــــــــــــــــــــــــــــالغه گویی دروغ نیست.

=>دروغ کوچـــــــــــــک و بـــــــــزرگ نــدارد.

=>روءیـــــــــــــــــــــــای جعلی هم دروغ است.

=>گوش دادن به دروغ هم حــــــــــــــــرام است.

توریـــــــــــــــه چیــــــــــــــست؟

توریه گفتن سخنی است که دارای دومعنی است یک معنی آن راست ومعنی دیگرش دروغ

 است وگوینده معنی درست آن را قصد می کند ومخاطب معنی دروغ آن را می فهمد.

حکم:توریه بر سه قسم است:

قسم اول آن است که در آن مصلحتی یا دفع مفسده ای باشد که شکی در صحت و جواز آن نیست

قسم دوم آن است که در آن مفســـــده ای باشد پس شکــی در حرمت آن نیست 

قسم سوم آن است که مصــــلحتی در آن نیست وسبب مفســده ای هم نمی گردد 

که بعضی فقــــها فرموده اند حــــــــــرام است و بعضی فرموده اند حرام نیست.

برخی اثرات دنیوی واخروی دروغ باتوجه به آیات وروایات:

1-مومن هرگاه بدون عذری دروغ بگوید هفتاد هزار ملک او را لعنت می کند 

وبوی گند از قلبش بیرون می آید تا به عرش می رسد.

2-خداونـــــــــــــد دروغــــــــــــــــــــــگو را  راهنمایی ولطف نــمـــیفرماید.  

3-دروغگو ملعون است ومستحــــــــــق لعنت و سزاوار خشم پروردگار عالم.

4-دروغ روی دروغــــــــــــــــــــــــــــگو را سیـــــــــــــــــــــاه می کنــــــد.

5-برای شرقفلهایی است که کلیـــد آن شراب است ودروغ بدتر ازشراب است.

6-حــــــــمله ی عـرش(ملائکه ی مقربین) دروغــــــــــــگو را لعنت می کنند.

7-دروغ مانع چشیــــــــــــــدن طعم ایــــــــــــــــمان وخراب کننده ی آن است.

8-دروغگو مروتـــــــــــــــــش از همــــــــــــــــه ی خلق کمتــــــــــــر است.

9-رای دروغگو در مقام مشـــــــــــــــــــــورت پسنــــــدیده نـــــــــــــــیست.

10-دروغ زشتترین مرض های نفسانیه است وبهاء وطراوت انسانی ازدروغگو گرفته میشود.

11-ازمجازات دروغگو آنست که خداوندفراموشی رابراومسلط میگرداندواو را هدایت نمی کند.

12-دروغــــــــگو به عذاب مخصوصی معذب میباشدو از نماز شب محروم است.

حضرت محمّدمصطفی ختمی مرتبت:ای اباذرهرکه خاموش شدنجات یافت.

 .........................................................

منبع:کتاب گناهان کبیره از شهید حاج عبدالحسین دستغیب شیرازی